สามารถจำแนกมะขามออกเป็นมะขามหวาน และมะขามเปรี้ยว สำหรับมะขามหวานที่พบเห็นและปรากฎอยู่ทุกวันนี้มีอยู่มากกว่า 20 พันธุ์ บางพันธุ์อาจจะมีลักษณะและรูปร่างคล้ายคลึงกัน เจ้าของมะขามจะตั้งชื่อขึ้นมาเอง โดยเอาแหล่งปลูกหรือชื่อเจ้าของนั้นตั้งเป็นชื่อพันธุ์ ดังจะเห็นได้จากมีการประกวดมะขามหวานตามจังหวัดต่าง ๆ ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งพบว่ามีพันธุ์ใหม่เกิดขึ้นอยู่เสมอ ๆ เมื่อรวบรวมแล้วศึกษาลักษณะและคุณสมบัติประจำพันธุ์แล้ว พบว่ามีพันธุ์มะขามหวานอยู่เพียงไม่กี่พันธุ์ แต่อย่างไรก็ดี พอจะอนุโลมเรียกชื่อพันธุ์ตามที่มีอยู่ดังต่อไปนี้
- มะขามหวานพันธุ์หมื่นจง อยู่ที่ อ.หลุ่มเก่า จังหวัดเพชรบูรณ์ ชนะเลิศการประกวดที่จังหวัดเพชรบูรณ์ ปี 2513
- มะขามหวานพันธุ์สีทอง อยู่ที่ อ.หล่มเก่า จังหวัดเพชรบูรณ์ เคยได้รับรางวัลชนะเลิศการประกวดที่เพชรบูรณ์ ปี 2518
- มะขามหวานพันธุ์ศรีชมพู อยู่ที่ไร่ศรีชมพู อ.เมือง จ.เพชรบูรณ์ ชนะเลิศการประกวดที่เพชรบูรณ์ ปี 2520-21
- มะขามหวานพันธุ์น้ำผึ้ง อยู่ที่ไร่คุณประจักษ์ บ้านยาวี ต.วังชมภู อ.เมือง จ.เพชรบูรณ์ ชนะการประกวดมะขามหวานของเพชรบูรณ์ ปี 2524-25
- มะขามหวานพันธุ์น้ำดุก หรือปากดุก อยู่ที่บ้านปากดุก อ.หลุ่มเก่า จ.เพชรบูรณ์
- มะขามหวานพันธุ์ขันตี อยู่ที่ อ.เมือง จ.เพชรบูรณ์
- มะขามหวานพันธุ์อินทผาลัม อยู่ที่ อ.หลุ่มเก่า จ.เพชรบูรณ์
- มะขามหวานพันธุ์แจ้ห่ม (นายป๋น) อยู่ที่ อ.แจ้ห่ม จ.ลำปาง
- มะขามหวานพันธุ์เจ้าห่ม (ครูประชาสาร) อยู่ที่ อ.แจ้ห่ม จ.ลำปาง
- มะขามหวานพันธุ์มหาจรูญ อยู่ที่บ้านหนองตะโพน อ.วารินชำราบ จ.อุบลราชธานี
- มะขามหวานพันธุ์ครูอินทร์ อยู่ที่บ้านนาทราย ต.พระสาน อ.เขมราฐ จ.อุบลราชธานี
- มะขามหวานพันธุ์ไผ่ใหญ่ อยู่ที่บ้านไผ่ใหญ่ อ.ม่วงสามสิบ จ.อุบลราชธานี
- มะขามหวานพันธุ์พระโรจน์ อยู่ที่บ้านพระโรจน์ ต.หนองช้างใหญ่ อ.ม่วงสามสิบ จ.อุบลราชธานี
- มะขามหวานพันธุ์ครูบัวพันธุ์ อยู่ที่บ้านบัวเทิง อ.วารินชำราบ จ.อุบลราชธานี
- มะขามหวานพันธุ์ส้มป่อย อยู่ที่ อ.มุกดาหาร จ.นครพนม
- มะขามหวานพันธุ์นิ่มนวล อยู่ที่ อ.ธาตุพนม จ.นครพนม
- มะขามหวานพันธุ์นาศรีนวล อยู่ที่ อ.ดอนตาล จ.นครพนม
- มะขามหวานพันธุ์นวลละออง อยู่ที่กิ่ง อ.นาหว้า จ.นครพนม
นอกจากนี้ก็ยังมีพันธุ์อื่น ๆ เช่น พันธุ์นากว้าง, กงสะเด็น, หลังแตก, เจ้าเนื้อเศรษฐกิจ (เมล็ดลีบ) เป็นต้น